Με αφορμή μια συζήτηση που είχα πρόσφατα με έναν φίλο επί τεχνολογικής προόδου, κλιματικής αλλαγής, κ.α. .
----------------------
Ο σύγχρονος ανθρωπάκος φαντασιώνεται ότι είναι τέρας ικανότητας και ευφυιας. Και φαινομενικά έχει βάσιμους λόγους να το πιστεύει· χειρίζεται μηχανές, είναι εξοικειωμένος με τεχνολογίες που οι άνθρωποι πριν 100 χρόνια θα κοιτούσαν αποχαυνωμένοι, και ενίοτε έχει δεξιότητες όπως π.χ. επίλυσης ανώτερων μαθηματικών.
Πιθανότατα και εσεις, θεωρείτε τον εαυτό σας πολύ ευφυέστερο και ικανότερο από τους προγόνους σας ή τους "πρωτόγονους" λαούς που δεν έχουν ρεύμα. Έχετε σκεφτεί όμως ποτέ τι θα συνέβαινε αν κάποιος μας κατέβαζε το διακόπτη της ΔΕΗ;
Χωρίς ρεύμα και τηλεπικοινωνίες δεν είμαστε ικανοί στη κυριολεξία για τίποτα απολύτως. Αν κάποιος μας στερούσε το ρεύμα και το ιντερνετ, θα μέναμε να κοιταζόμαστε μεταξύ μας σαν βρέφη που δεν μπορούν ούτε τα οπίσθιά τους να σκουπίσουν. Όλα αυτά που κάνουμε ή που νομίζουμε ότι κάνουμε, βασίζονται στο ρεύμα, τις τηλεπικοινωνίες, και κυρίως τη δουλειά άλλων (θα μιλήσουμε παρακάτω για αυτό).
Χωρίς ρεύμα και ιντερνετ δεν θα έχουμε στη κυριολεξία ούτε να φάμε, αφού όλα μας τα φαγητα όχι μονο χρειαζόμαστε κουζίνες και φούρνους για να τα προετοιμάσουμε, αλλά παρασκευάζονται σε βιομηχανίες που χρειάζονται ρεύμα και τηλεπικοινωνίες για να λειτουργήσουν.
Ο "πρωτόγονος" (ή σκέτα πρωτόγονος, αν προτιμάτε) του Αμαζονίου ξέρει και κάνει ένα σωρό πράγματα για να φροντίσει τον εαυτό του. Παπάδες. Κατασκευάζει αυτοσχέδιες παγίδες για ζώα με τα χέρια· ξέρει όλη τη διαδικασία που χρειάζεται το για να φάει ένα ζώο αφότου το πιάσει χωρίς να αρρωστήσει· κόβει ξύλα και κατασκευάζει το σπίτι του μόνος του, έστω και αν αυτό είναι μια ταπεινή καλύβα· προσανατολίζεται στη ζούγκλα χωρίς gps· ξέρει ένα σωρό φυτά που τρώγονται και άλλα που είναι δηλητηριώδη· γνώσεις και δεξιότητες που ο smartphonάκιας του πολιτισμού δεν είναι σε θέση ούτε καν να ονειρευτεί πως αποκτά.
Αντίστοιχα πράγματα ισχύανε για τον προπάππου μας από το χωριό, που μπορεί να μην ήξερε να λύσει διαφορικές εξισώσεις, αλλά πάντως ήξερε να κάνει ένα σωρό πράγματα -από το να φυτέψει επιτυχώς ντομάτες και να 'χει να τρώει, μέχρι να φτιάξει πηγάδι με τους συγχωριανούς του για να αντλεί νερό.
Εμείς, με τις φανταχτερές τεχνολογίες και τα smartphones, δεν ξέρουμε, ούτε κάνουμε για τίποτα αν κάποιος μας στερήσει τις τηλεπικοινωνίες και το ρεύμα. Δεν είμαστε τόσο ικανοί όσο θα θέλαμε να πιστεύουμε.
Ούτε και τόσο έξυπνοι.
Πέρα από το γεγονός ότι τα εγκεφάλια του μέσου χαχόλου δεν πάνε σπιθαμή παραπέρα από το τι σειρά θα δει στο νετφλιξ και τις τάσεις της μόδας, και ότι παρά την παιδεία οι περισσότεροι απέχουν παρασάγγας από το να χαρακτηριστούν φιλόσοφοι, ακόμα και η υποτιθέμενη "τεχνική" ευφυια και κατάρτιση είναι παντελώς ανύπαρκτη στους περισσότερους ανθρώπους.
Χρησιμοποιείτε smartphone και υπολογιστές. Κατανοείτε όμως και πώς δουλεύουν; Ξέρετε τεχνικές λεπτομέρειες για την ARM αρχιτεκτονική του επεξεργαστή στο smartphone και το πώς διαφέρει από την x86 του υπολογιστή σας; Τη δομή των λειτουργικών τους συστημάτων, έστω; Κάποια γνώση του πώς δουλεύει μια κάρτα δικτύου και του τι ισχύει για τον driver της στο ΛΣ; Εναν όρχι γνωρίζετε, κοπελιές και παλικάρια.
Εδώ όμως διαφαίνεται και ένα άλλο ζήτημα: ακόμα και στους πολύ "τεχνικούς" ανθρώπους, κανένας δεν γνωρίζει όλα τα προαναφερθέντα μαζί και σε βάθος. Άλλοι ειδικεύονται στα ΛΣ, άλλοι στις κάρτες δικτύων, άλλοι στις αρχιτεκτονικές επεξεργαστών, δεν υπάρχει όμως πληροφορικός που θα μπορούσε να φτιάξει smartphone ή υπολογιστή από το μηδέν. Να ενώσει δισεκατομμύρια τρανζιστορς για επεξεργαστή, να κατασκευάσει τυπωμένα κυκλώματα, να γράψει τον kernel μόνος του, κτλ.
Το ίδιο ισχύει για κάθε τεχνολογία επίσης. Υπάρχει μηχανικός που μπορεί να φτιάξει αυτοκίνητο από το μηδέν; Να κατασκευάσει τον κινητήρα μόνος του, το κιβώτιο ταχυτήτων, το τιμόνι και τα φρένα, κτλ, από πρώτες ύλες;
Όλα αυτά είναι το αποτέλεσμα της συλλογικής συνεργασίας και του μακροχρόνιου μόχθου εκατομμυρίων τεχνικών, ερευνητών, επιστημόνων, και εργατών, που ο καθένας μόνος του περιοριζόταν σε ένα πολύ μικρό πράγμα. Και, μεταξύ μας, η πρόοδος έγινε πρωτίστως με retarded trial and error και δευτερευόντως με εις βάθος κατανόηση και ιδιοφυή σχεδιασμό.
Η ανθρωπότητα δεν είναι τόσο έξυπνη όσο θέλει να πιστεύει. Ούτε λίγο ούτε πολύ, είμαστε ένα μάτσο ηλίθιοι, άλλοι με κατσαβίδι, άλλοι με σφυρί, και άλλοι με γυμνά χέρια, που από αυτούς που έχουν κατσαβίδι άλλοι ξέρουν μόνο να βιδώνουν και άλλοι μόνο να ξεβιδώνουν, αυτοί με το σφυρί ξέρουν μόνο να κοπανάνε πρόκες όπου τις δούνε, και αντίστοιχα οι υπόλοιπου ξέρουν π.χ. να βάζουν το ένα τούβλο πάνω στο άλλο χωρίς να καταλαβαίνουν πραγματικά γιατί.
Και όλοι αυτοί οι ηλίθιοι με τα κατσαβίδια και τα σφυριά στο χέρι, κάπως έχουν καταφέρει να χτίσουν ένα μεγάλο και φαινομενικά αξιόλογο κτίριο. Αντέχει όμως και σεισμούς;
Ο τεχνολογικος μας πολιτισμός και η ανθρωπότητα γενικότερα, θα αντέξει π.χ. μια ηλιακή καταιγίδια που θα δημιουργήσει πρόβλημα στα δίκτυα ηλεκτροδότησης για μήνες; Ή μήπως μοιάζει πιθανό να αντέξει την επερχόμενη κλιματική αλλαγή;
///////////////////////////////////////////////////////////////
-
