Τετάρτη 26 Αυγούστου 2015

Πέντε πράγματα που (μάλλον) δεν γνώριζες για τον Μέγα Αλέξανδρο

Αντί προλόγου

Καλώς ή κακώς ορισμένα ιστορικά πρόσωπα δεν αντιμετωπίζονται από τα έθνη τους απλά ως τέτοια, αλλά ως εθνικοί ήρωες με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Η ηρωοποίηση προσώπων από τους λαούς τους οδηγεί πάντοτε στη παραποίηση της ιστορίας με τρόπο που να παρουσιάζονται ως ανιδιοτελή και αψεγάδιαστα. Φτάνουμε μάλιστα στο θλιβερό σημείο να διδάσκουμε την ιστορία τους στα παιδιά μας, όχι για εγκυκλοπαιδικούς και επιμορφωτικούς σκοπούς, αλλά για λόγους εθνικής υπερηφάνειας -κάτι που εκ των πραγμάτων συνεπάγεται παραποίησή της, καθώς προϋποθέτει κόψιμο και ράψιμό της στα μέτρα ιδεών που στηρίζουν αυτού του είδους την υπερηφάνεια.

Έτσι, η ιστορία των ατόμων αυτών διδάσκεται στα σχολεία, ακόμα και αν όχι παραποιημένα, σίγουρα μονόπλευρα, ούτως ώστε να δίδεται η εντύπωση ότι επρόκειτο για κάποιου είδους αναμάρτητους και αλάνθαστους υπερ-ανθρώπους που υπηρέτησαν τις πατρίδες τους με σύνεση. Στα πλαίσια της εθνικά ορθής αυτής "ιστοριογραφίας" εντάσσεται η πεισματική άρνηση και απόρριψη γεγονότων που αφορούσαν τα πρόσωπα αυτά.

Παράδειγμα απόρριψης τέτοιων γεγονότων είναι η άρνηση τυχόν ιδιαίτερων χαρακτηριστικών των συγκεκριμένων ατόμων. Υπάρχουν, φερ'ειπείν, υποψίες ότι ο Κεμάλ Ατατούρκ ήταν ομοφυλόφιλος, κάτι για το οποίο ακόμα και αν υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία (και ενδεχομένως να υπάρχουν) απορρίπτονται μετά βγελυγμίας από τους γειτονές μας. Όπως όλοι οι λαοί, έτσι και οι Τούρκοι θέλουν τους εθνικούς τους ήρωες αψεγάδιαστους -και στην συντηρητική Τουρκία η ομοφυλοφιλία θεωρείται ελάττωμα και μάλιστα όχι απ'τα μικρότερα.

Οπως και οι γείτονές μας, έτσι και εμείς θεωρούμε ορισμένα πρόσωπα "εθνικούς ήρωες", με το ίδιο αποτέλεσμα: την παραποίηση ή την απόκρυψη πτυχών της ιστορίας τους στο όνομα ενός εθνικού ιδεώδους που θέλει τους ηγέτες του έθνους, αμέμπτου ηθικής. Και ένας από τους πιο σίγουρους τρόπους να κάνεις έναν λαό ανιστόρητο είναι να του διδάξεις την ιστορία του παραποιημένη.

Τα αποτελέσματα της κακής διδασκαλίας, μα και της εν είδει εθνικών ιδεωδών παραποίησης, της ιστορίας μας, είναι εμφανή στην άγνοια που έχουν οι συμπατριώτες μας πάνω σε θέματα σχετικά μ'αυτή. Μια άγνοια που συνεπάγεται τη στρεβλή αντίληψη της πολιτικής, της κοινωνίας και του πολιτισμού του τόπου τους. Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της κοινωνίας μας είναι η έλλειψη επιστημονικής και ιστορικής παιδείας, και οι ελλείψεις στη δεύτερη οφείλονται και στην παραποίησή της, η οποία περιλαμβάνει την μονόπλευρη παρουσίαση βίων εθνικών ηρώων.

Ένας από τους "εθνικούς ήρωες" -καθώς ως τέτοιος αντιμετωπίζεται από το σύνολο των ελλήνων- του οποίου η ιστορία έχει παραποιηθεί ή διδαχθεί στα σχολεία τμηματικά για λόγους εθνικής υπερηφάνειας, είναι μεταξύ άλλων ο Αλέξανδρος Γ' της Μακεδονίας, ο επονομαζόμενος "Μέγας". Παρακάτω θα δούμε τι εννοούμε με τον όρο παραποίηση ή απόκρυψη της ιστορίας, αναφέροντας ορισμένα γεγονότα για αυτόν, που δεν διδάσκονται στα σχολεία ή διδάσκονται διαστρεβλωμένα.

Καταρχάς να ξεκαθαρίσουμε κάτι. Η ιστορία είναι από πολλές απόψεις σαν επιστήμη, και πρέπει να αντιμετωπίζεται ως τέτοια. Όπως οι θετικές επιστήμες μας λένε πράγματα που μπορεί να μην μας αρέσουν (π.χ. ότι η γη δεν είναι το κέντρο του σύμπαντος, και ότι το σύμπαν δεν έχει καν κέντρο), έτσι και η ιστορία μας λέει πράγματα που ενδεχομένως να μην είναι σύμφωνα με την αντίληψή μας για τα πράγματα. Σε αυτή τη περίπτωση αλλάζουμε την αντίληψή μας· δεν αλλάζουμε ούτε την ιστορία, ούτε τα βάζουμε με αυτόν που μας ανοίγει τα μάτια.

Παρακάτω θα αναφέρουμε πέντε γεγονότα που έρχονται σε πλήρη αντίθεση με την εικόνα του Αλεξάνδρου όπως τον θέλει η επίσημη ιστοριογραφία μας και (μάλλον) δεν γνωρίζετε. Αν τα γνωρίζετε ανήκετε σε μια μειοψηφία που, σε αντίθεση με τους περισσότερους συμπατριώτες μας, έχει επίγνωση της ζωής και του έργου του.


Πέντε πράγματα που (μάλλον) δεν γνώριζες για τον Μέγα Αλέξανδρο

  • 1. Απέβλεπε στη συγχώνευση Ελλήνων και βαρβάρων
Ναι, σωστά διαβάσατε. Ένα από τα γεγονότα που δεν αναφέρουν τα σχολικά εγχειρίδια και που δεν συμβαδίζει με την εικόνα του ελληνόψυχου Μεγάλου Αλεξάνδρου που έβλεπε τους βαρβάρους σαν υπανθρώπους.

Η αυτοκρατορία του δεν ήταν μια προσάρτηση της Ασίας στην Ελλάδα· ήταν μια υποταγή και των δύο στη βασιλεία του. Ως υπήκοοι, Έλληνες και βάρβαροι αντιμετωπίζονταν ως ίσοι ενώπιόν του -πράγμα που προκάλεσε έντονη δυσαρέσκεια στους Μακεδόνες. Είναι χαρακτηριστικό απ'όταν κατέκτησε τα εδάφη της Περσίας και άρχισε να θεωρεί εαυτόν βασιλιά της Ασίας (και όχι της